Η 3η Μαΐου έχει καθιερωθεί ως παγκόσμια ημέρα ελευθερίας του τύπου από το 1993, έπειτα από πρωτοβουλία της Παγκόσμιας Ένωσης Εφημερίδων. Η επέτειος της διακήρυξης του Bίντχουκ, βγαλμένη από τις σκοτεινές σελίδες της ιστορίας του Απαρτχάιντ αποτελεί φάρο για την υπεράσπιση της Δημοκρατίας και της Ελευθερίας.
Στις μέρες μας, το πρόταγμα των αγώνων για την Ελευθερία του Τύπου παραμένει επίκαιρο. Σε ολόκληρο το μήκος και το πλάτος του χάρτη παρατηρούμε τα τελευταία χρόνια να ξεπηδούν όλο και περισσότερες αυταρχικές κυβερνήσεις, οι οποίες χρησιμοποιούν τα μέσα ενημέρωσης ως μέσα προπαγάνδας ή τα φιμώνουν ασκώντας αθέμιτες πιέσεις. Προσφάτως δε, αποκτά δημοφιλία και η τακτική της απαξίωσης των διαφωνούντων μέσων, με την επίκληση δήθεν «σκοτεινών συμφερόντων» ή «εχθρών του λαού».
Στην Ελλάδα είναι πιο επιτακτικό από ποτέ να ανοίξει η σχετική συζήτηση. Παρότι η «Τέταρτη Εξουσία» δεν είναι, κατά τη γνώμη μας, άμοιρη ευθυνών για την επέλαση του λαϊκισμού (με κορυφαία έκφραση αυτού τη σημερινή κυβέρνηση), τα ΜΜΕ δε λειτουργούν στο επίπεδο που αρμόζει σε μια δυτική δημοκρατία. Η πρωταρχική και κύρια ευθύνη για αυτό ανήκει στην Κυβέρνηση, η οποία δεν έχει διστάσει να επιστρατεύσει μεθόδους αυταρχικών καθεστώτων τύπου Μαδούρο για να πετύχει πλήρη έλεγχο του τοπίου της ενημέρωσης. Οι εκλεκτικές συγγένειες με δημοσιογράφους, η μεταχείριση της ΕΡΤ ως εργαλείου προπαγάνδας και το περυσινό φιάσκο των τηλεοπτικών αδειών αποτελούν μελανά σημεία στην ιστορία της μεταπολίτευσης που δεν πρέπει να ξεχαστούν. Η κατάπτωση της ΕΣΗΕΑ από θεματοφύλακα του δημοσιογραφικού λειτουργήματος σε κυβερνητικό βραχίονα για την τιμωρία και τον πειθαναγκασμό των «απέναντι» αποτελεί ντροπή ως πρακτική και παραπέμπει σε άλλες, δυσάρεστες εποχές.
Οι πρακτικές αυτές έχουν αποτελέσματα, και μάλιστα μετρήσιμα. Στην τελευταία έρευνα του παγκόσμιου οργανισμού “Freedom House” η Ελλάδα, στην κατηγορία Ελευθερία του Τύπου κατατάσσεται ως «Μερικώς Ελεύθερη» (Partly Free). Και είναι αυτονόητο πως αν τα ΜΜΕ, στα οποία έχουμε εναποθέσει ως κοινωνία τον έλεγχο της εκτελεστικής εξουσίας είναι μερικώς ελεύθερα, η ποιότητα της ελευθερίας που απολαμβάνουμε όλοι συνεχώς θα μειώνεται.
Τομέας Δικαιοσύνης, Διαφάνειας & Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ΟΝΝΕΔ
